Insanin, varligi ve olusu anlama sürecinde karsilastigi en önemli sorulardan biri, pes pese var olan seyler arasinda gercekten nedensel bir iliski bulunup bulunmadigidir. Bu soruya verilen olumlu ve olumsuz yanitlar, metafizik düsüncenin ana yapisini dogrudan belirler. Zira insan bir caba olarak metafizik, var oldugu düsünülen bütün seyler arasindaki varlik iliskisinin niteligini bilmeyi amaclar. Metafizik bir sorun olarak nedensellik tartismasinin temel sorusu ise Tanrinin fiillerini irad olarak mi yoksa zorunlu olarak mi yaptigidir.

Iste bu calismanin amaci, kelamcilarin, ilah kudretin mutlakligi ile duyulur dünyadan hareketle anlamlandirilan ahlak kavramlarin Tanriya yüklem yapilmasi arasindaki gerilimi nasil cözdüklerini ortaya koymaktir. Bu amacla Mutezile, Esariyye ve Maturdiyye gibi kelam mekteplerinin teorilerini temsil eden düsünürlerin görüsleri ele alinmis, ardindan da düsünürlerin yaklasimlari, kelam usulü acisindan genel bir degerlendirmeye tabi tutulmustur.

Kelam geleneginin büyük sahsiyetlerinin halk nezdinde bilinen ifadesiyle Allahin hikmetinden sual olup olamayacagi sorusunu nasil cevapladiklarini inceleyen bu kisa fakat özlü calisma, Islam düsünce geleneginde Tanrinin fiilleri tartismasina egilen arastirmacilar icin kayda deger ve yol gösterici bir nitelikte olmasinin yaninda, ilah fiiller hakkinda tefekkür eden okurlarin da istifade edebilecegi bir metin.